• Prawa konsumenta
  • Prawa pacjenta
  • Prawo rodzinne
  • Prawo cywilne
  • Prawo karne
  • Prawo administracyjne
Wiadomości Prawne
Wiadomości Prawne
  • Prawa konsumenta
  • Prawa pacjenta
  • Prawo rodzinne
  • Prawo cywilne
  • Prawo karne
  • Prawo administracyjne
7 najważniejszych uprawnień przysługujących matkom i kobietom w ciąży
Home
Prawo pracy

7 najważniejszych uprawnień przysługujących matkom i kobietom w ciąży

25 maja, 2015 redakcja Prawo pracy 0 comments

Prawo pracy w Polsce przewiduje szereg uprawnień dla matek i kobiet będących w ciąży. Barbara Nieszporek i Aleksandra Brzezina z Działu Rachunkowości Grupy Gumułka przypominają o najważniejszych udogodnieniach, jakie dla mam i kobiet w ciąży przewidują polskie przepisy.

1. Ochrona stosunku pracy i wynagrodzenia

Pracownica w ciąży:
– nie może być zatrudniona przy pracach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia;
– nie może otrzymać wypowiedzenia lub rozwiązania umowy o pracę przez pracodawcę, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z jej winy i reprezentująca ją zakładowa organizacja związkowa wyrazi zgodę na rozwiązanie umowy. Rozwiązanie umowy przez pracodawcę w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego może nastąpić także w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji;
– będąc zatrudniona na umowę o pracę zawartą na czas określony, na czas wykonania określonej pracy albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, musi mieć przedłużoną umowę do dnia porodu. Zapis ten nie dotyczy umów na okres próbny krótszy niż jeden miesiąc i tzw. umów na zastępstwo;
– nie może zostać zatrudniona w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej, ani też zostać oddelegowana poza stałe miejsce pracy;
– musi uzyskać pozwolenie od pracodawcy na zwolnienie od pracy na zalecone przez lekarza badania lekarskie przeprowadzane w związku z ciążą, jeżeli nie mogą one być przeprowadzone poza godzinami pracy. Pracownicy przysługuje wtedy pełne wynagrodzenie;
– w przypadku stwierdzenia niezdolności związanych z ciążą do wykonywania dotychczasowych obowiązków przez pracownicę, pracodawca jest obowiązany zapewnić jej inne zadania, zaproponować inne stanowisko. Pracownica zachowuje jednak wynagrodzenie o dotychczasowej wysokości. Jeżeli przeniesienie do innej pracy spowoduje obniżenie wynagrodzenia, należy jej się dodatek wyrównawczy, a po powrocie z urlopu macierzyńskiego kobieta ma prawo powrócić do uprzednio wykonywanej pracy. Dodatek wyrównawczy powinien być wypłacany przez okres, w którym pracownica wykonywała wskazaną przez pracodawcę pracę, skutkującą obniżeniem wynagrodzenia. Jego wysokość odpowiada różnicy pomiędzy wynagrodzeniem wypłacanym pracownicy przed przeniesieniem jej do innej pracy, a pensją otrzymywaną po przeniesieniu na nowe stanowisko lub otrzymywaną po skróceniu czasu pracy ze względu na ciążę.

2. Urlop macierzyński

Najważniejszym przywilejem pracującej mamy jest przysługujący jej urlop macierzyński. Jego długość określa się następująco:
– 20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka,
– 31 tygodni w przypadku urodzenia dwojga dzieci,
– 33 tygodni w przypadku urodzenia trojga dzieci,
– 35 tygodni w przypadku urodzenia czworga dzieci,
– 37 tygodni w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci.

Pracownica nie ma obowiązku wykorzystywać całego urlopu macierzyńskiego. Zrezygnować z dalszej części można po 14 tygodniach trwania tego urlopu.

Dodatkowo, każdej pracownicy przysługuje prawo do wnioskowania u pracodawcy o dodatkowe sześć tygodni urlopu, z tego względu, że nie jest on obowiązkowy do wykorzystania. Obowiązkiem pracodawcy jest uwzględnić wniosek.

Kodeks pracy gwarantuje wypłatę zasiłku macierzyńskiego przez cały okres urlopu macierzyńskiego.

3. Urlop rodzicielski

Po wykorzystaniu podstawowego oraz dodatkowego urlopu macierzyńskiego, pracownik ma prawo do urlopu rodzicielskiego. Jego wymiar wynosi 26 tygodni, niezależnie od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie. Urlop rodzicielski można wykorzystać od razu w pełnym wymiarze lub maksymalnie w trzech częściach następujących bezpośrednio po sobie. Pracownik przebywający na urlopie rodzicielskim zachowuje prawo do zasiłku macierzyńskiego.

Po okresie urlopu macierzyńskiego oraz rodzicielskiego, pracownica może skorzystać z bezpłatnego urlopu wychowawczego w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Warunkiem, który trzeba spełnić, by móc skorzystać z tego urlopu, jest przynajmniej sześciomiesięczny okres zatrudnienia. Wymiar tego urlopu to 3 lata, które mogą zostać podzielone na maksymalnie pięć części. Nie może on jednak trwać dłużej, niż do momentu ukończenia przez dziecko 5 roku życia. Podczas urlopu wychowawczego pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę aż do dnia, w którym urlop się skończy. Rozwiązanie umowy w tym czasie jest dopuszczalne tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji firmy, a także gdy zaistnieją przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika.

W trakcie urlopu wychowawczego pracownica ma prawo podjąć pracę zarobkową na część etatu u dotychczasowego lub innego pracodawcy albo inną działalność, a także naukę lub szkolenie, jeżeli nie wyklucza to możliwości sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.

Po zakończeniu urlopu wychowawczego pracodawca ma obowiązek dopuścić pracownicę do pracy na dotychczasowym stanowisku, a jeżeli nie jest to możliwe, na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub też na innym, odpowiadającym kwalifikacjom zawodowym tej osoby. Wynagrodzenie nie może być niższe od tego, jakie pracownica otrzymywała w dniu podjęcia pracy na tym stanowisku przed urlopem.

4. 100 proc. wynagrodzenia za L4

W związku z tym, iż nie każda ciążą przebiega bez problemów, pracownica może przedstawić w miejscu zatrudnienia zaświadczenie lekarskie odnośnie swojego stanu zdrowia, które jest równoznaczne z jej niezdolnością do wykonywania obowiązków. Ten rodzaj zwolnienia jest pełnopłatny, co oznacza iż pracownica niezdolna do świadczenia pracy otrzyma 100% średniego wynagrodzenia z 12 ostatnich miesięcy.

5. Karmienie piersią

Według Kodeksu Pracy, matka karmiąca piersią ma prawo do:
– dwóch półgodzinnych przerw w pracy – gdy karmione jest jedno dziecko, a czas pracy przekracza 6 godzin;
– dwóch 45-minutowych przerw w pracy  – gdy karmione jest więcej niż jedno dziecko, a czas pracy przekracza 6 godzin;
– jednej półgodzinnej przerwy w pracy – gdy karmione jest jedno dziecko, a czas pracy wynosi od 4 do 6 godzin;
– jednej 45-minutowej przerwy w pracy –  gdy karmione jest więcej niż jedno dziecko, a czas pracy wynosi od 4 do 6 godzin;
– Karta nauczyciela przewiduje tylko jedną, ale za to godzinną przerwę w ciągu dnia – gdy czas pracy przekracza 4 godziny dziennie,   niezależnie od liczby karmionych dzieci.

Czas przysługujący matce karmiącej na karmienie piersią można łączyć, a kumulowanie przerw jest kwestią umowy pomiędzy pracownicą, a pracodawcą. Kobieta pracująca 8 godzin dziennie i karmiąca jedno dziecko może zatem skorzystać z jednej godzinnej przerwy, zamiast dwóch 30-minutowych. W praktyce kobiety karmiące często korzystają z tej możliwości i łączą przysługujące im przerwy. Dzięki temu mogą przyjść do pracy godzinę później  lub wyjść z pracy godzinę wcześniej, a „zaoszczędzony” czas spędzić razem z dzieckiem.

Przerwy przeznaczone na karmienie wliczane są do czasu pracy, a matka karmiąca piersią zachowuje prawo do normalnego, pełnego wynagrodzenia za ten czas.

6. Dodatkowe 2 dni wolne

Pracownicy przysługuje także zwolnienie od pracy w związku ze sprawowaniem opieki nad dzieckiem do lat 14, w wymiarze 2 dni w każdym roku kalendarzowym. Przepis posługuje się pojęciem pracownika wychowującego co najmniej 1 dziecko. Wskazuje wiec, że wymiar zwolnienia jest stały i nie zależy od liczby wychowywanych potomków. Zatem nawet w rodzinie wielodzietnej zwolnienie to przysługuje obojgu rodzicom lub opiekunom łącznie przez 2 dni w roku. Przepis nie przewiduje prawa do ekwiwalentu za niewykorzystane przez rodzica lub opiekuna dziecka dni zwolnienia. Zatem z końcem roku niewykorzystane dni opieki przepadają. Od stycznia następnego roku pracownik może skorzystać już tylko z nowej puli wolnego w nowym, maksymalnym 2-dniowym wymiarze.

7. Obowiązek zgody na delegację

Pracodawca nie może narzucić wyjazdu służbowego osobie zatrudnionej, która opiekuje się dzieckiem, do ukończenia przez nie czwartego roku życia. Oczywiście może ona jeździć w delegacje, lecz trzeba uzyskać od niej na to zgodę. Pracownica (lub pracownik) opiekująca się dzieckiem do lat czterech musi złożyć oświadczenie o zamiarze korzystania lub nie z uprawnienia do odmowy wyjazdu w delegację. Włącza się je do akt osobowych pracownika (w części B).

Pamiętajmy, że taką ogólną zgodę podwładny może w każdej chwili odwołać. Pobranie oświadczenia ma ułatwić wyjazdy służbowe (nie ma konieczności każdorazowo uzyskiwać zgody na wyjazd), nie może jednak ograniczać swobodnego korzystania z uprawnienia do odmowy wyjazdu.

Tekst przygotowały Barbara Nieszporek i Aleksandra Brzezina z Działu Rachunkowości Grupy Gumułka.

Źródło: Grupa Gumułka

Photo credit: Kit4na / Foter / CC BY

  • Tags
  • karmienie piersią
  • kobieta w ciąży
  • pracownica w ciąży
  • prawo pracy
  • u prawnienia dla kobiet w ciąży
  • urlop macierzyński
  • urlop rodzicielski
Facebook Twitter Google+ LinkedIn Pinterest
Next article Zarabiasz więcej? Nie stracisz świadczeń rodzinnych
Previous article Jako młody rolnik możesz starać się o dotacje

redakcja

Related Posts

W dobie pandemii i wysokiej inflacji coraz więcej pracodawców dofinansowuje posiłki pracownikom. Od marca rozliczanie tego benefitu jest bardziej korzystne Prawo pracy
17 marca, 2022

W dobie pandemii i wysokiej inflacji coraz więcej pracodawców dofinansowuje posiłki pracownikom. Od marca rozliczanie tego benefitu jest bardziej korzystne

W Polsce nie zabraknie pracy dla uchodźców z Ukrainy. Potrzebna jednak baza danych o ukraińskich pracownikach i ich kompetencjach Prawo pracy
10 marca, 2022

W Polsce nie zabraknie pracy dla uchodźców z Ukrainy. Potrzebna jednak baza danych o ukraińskich pracownikach i ich kompetencjach

Nowe zasady podatkowe i pandemia uelastyczniają rynek pracy. Coraz więcej osób staje się GIGerami i pracuje na własny rachunek przy wielu projektach Prawo pracy
7 marca, 2022

Nowe zasady podatkowe i pandemia uelastyczniają rynek pracy. Coraz więcej osób staje się GIGerami i pracuje na własny rachunek przy wielu projektach

Leave a Reply Cancel reply

Gorące tematy
PK: prokurator zaskarży wyrok gdańskiego sądu ws. pozbawienia wolności 18-letniego pokrzywdzonego

PK: prokurator zaskarży wyrok gdańskiego sądu ws. pozbawienia wolności 18-letniego pokrzywdzonego

Natalia Adamek: Kto zyska, a kto straci? – nowelizacja ustawy ”apteka dla aptekarzy”

Natalia Adamek: Kto zyska, a kto straci? – nowelizacja ustawy ”apteka dla aptekarzy”

PK: zarzuty udziału w zorganizowanej grupie przestępczej i areszty dla 4 podejrzanych o wyłudzenia VAT

PK: zarzuty udziału w zorganizowanej grupie przestępczej i areszty dla 4 podejrzanych o wyłudzenia VAT

Niektóre opłaty sądowe wzrosną nawet pięciokrotnie. Może to oznaczać utrudnienia w dostępie do sądów dla najbiedniejszych

Niektóre opłaty sądowe wzrosną nawet pięciokrotnie. Może to oznaczać utrudnienia w dostępie do sądów dla najbiedniejszych

UOKiK pyta sklepy o zakaz fotografowania cen

UOKiK pyta sklepy o zakaz fotografowania cen

Polecamy
maj 20th 11:49 AM
Prawo

Dzieci z Ukrainy są łatwym łupem dla handlarzy ludźmi. W ewakuowaniu ich do bezpiecznych miejsc pomagają amerykańskie fundacje

maj 19th 10:37 PM
Prawo podatkowe

Przepisy naprawiające Polski Ład trafią pod obrady Senatu. Zmiany dla podatników będą mieć wpływ na całą gospodarkę

maj 19th 10:31 PM
Prawo cywilne

UOKiK kończy opracowywanie rekomendacji dotyczących oznaczania treści reklamowych przez influencerów. Urzędnicy czekają jeszcze na opinie twórców i odbiorców

maj 17th 1:20 PM
AKTUALNOŚĆI

Ceny polis powinny wzrosnąć z powodu wyższych cen nieruchomości i materiałów budowlanych. W przeciwnym razie odszkodowanie może nie wystarczyć na naprawę szkód

maj 17th 1:16 PM
AKTUALNOŚĆI

Jesienią ruszą pierwsze nabory na fundusze unijne z perspektywy na lata 2021–2027. Finansowane będą m.in. inwestycje związane z nowoczesnymi i zielonymi technologiami oraz cyfryzacją

maj 13th 11:09 AM
Prawo podatkowe

Walka z oszustami podatkowymi staje się coraz skuteczniejsza nie tylko w Polsce

maj 12th 3:00 PM
Prawo

Polskie firmy chcą zakładać konta bankowe poza granicami kraju

maj 10th 9:27 AM
Prawo podatkowe

Nawet 13 milionów podatników skorzysta na zmianach w Polskim Ładzie. Najbardziej zyskają osoby zarabiające 5–8 tys. złotych

maj 10th 9:25 AM
AKTUALNOŚĆI

Budownictwo i nieruchomości na progu zielonej rewolucji. Presja najemców i inwestorów wymusza ją szybciej niż prawne regulacje

maj 8th 9:27 AM
Prawo podatkowe

Z podatkiem cukrowym kłopoty mają nawet sądy

maj 6th 10:40 PM
Prawo administracyjne

NSA zdecydował jak podatnik może chronić swoje interesy finansowe

maj 6th 10:33 PM
Prawo

Za dwa lata firmy czekają nowe wymogi w zakresie raportowania m.in. danych o swojej emisyjności. Te, które się nie przygotują, nie mają szans na pozyskanie inwestora

maj 6th 10:29 PM
Prawa konsumenta

Rynek e-commerce pod lupą UOKiK. Przedsiębiorcy naruszający przepisy muszą się liczyć z dotkliwymi karami

maj 4th 11:04 AM
Prawo podatkowe

Część chorych z rakiem prostaty wciąż jest w Polsce leczonych metodami sprzed 30–40 lat. Nowoczesne leki nie są refundowane dla wszystkich

maj 4th 10:59 AM
Prawo

Rozwój farm wiatrowych na Bałtyku może wymagać specustawy. Przyjęte do tej pory regulacje mogą się okazać niewystarczające

  • Strona Główna
  • Kontakt
  • Back to top
© BezMapy.pl Wszelkie prawa zastrzeżone.
Wykonanie: Podróże z Odyseuszami